|
|
 |
|
Kelebekler/TümKelebekler |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Apollon Kelebeği
Dağlık bölgelerde yaşayan Apollon kelebeği 6.000 m. yükseklikte bile yaşayabilen bir türdür. Bu kelebeklerin vücutları kürke benzeyen siyah tüylerle kaplıdır. Gövdenin koyu rengi böceğin güneşten ısı emmesine yardım eder. Siyah benekli beyaz kanatlar diğer kelebeklerinkine oranla daha büyüktür. Böylece güneşin ışınlarını almak için daha geniş bir yüzey sağlanmıştır. Ayrıca bu kanatlar olağanüstü yükselme yönteminde de kelebeğe yardımcı olur. Kanatları son derece incedir, bu yüzden hemen hemen saydam gibidir. Bu da güneş ışınlarının kelebek tarafından kolay emilmesine yardımcı olur.
Hayvanlar Ans., C.B.P.C Publishing, Böcekler, s.13 |
 |
DIURNE
Diurne adlı kelebeklerde, kanatların birbirleriyle olan bağlantıları (kuplajı) yine kanatların çok geniş olan yüzey yapısıyla birleştiğinde kelebeğe, en az kas gücünü kullanarak, en yüksek performansta uçabilme imkanını vermektedir. Az sayıdaki kanat çırpma frekansı da (nadiren saniyede 5 çırpmanın üzerinde) onlara dalgalı bir uçuş şekli vermektedir.
Science et Vie, No.931, s.3
Kelebeklerin Zırhları
Kelebeklerin de diğer böceklerde olduğu gibi vücutlarının dışını çevreleyen bir iskeletleri vardır. Bu dış iskelet yumuşak dokuya bağlı olan sert tabakalardan oluşur ve zırhlı bir elbiseye benzer. Bu sert tabaka "kitin" denen bir maddeden oluşmaktadır. Bu tabakanın oluşumu son derece ilginç bir süreç sonucunda gerçekleşir. Bilindiği gibi kelebek tırtılları oldukça detaylı bir metamorfoz süreci geçirir. Tırtıl öncelikle bir pupa olur, daha sonra pupa bir kelebeğe dönüşür. Bu değişim süreçleri boyunca kanatlarda, duyargalarda, bacaklarda ve diğer organlarda küçük değişiklikler meydana gelir. Uçuş kasları, kanatlar gibi farklı merkezlerdeki hücreler de değişimin her aşamasında kendilerini tekrar düzenler. Bundan başka bu değişimlerle birlikte vücuttaki hemen hemen her sistem de -sindirim sistemi, boşaltım sistemi ve solunum sistemi gibi- değişim geçirir.
Thomas C. Emmel, Florida's Fabulous Butterflies, s.4 |
 |
Kelebek Gözündeki Tasarım
Kelebeklerin bileşik gözleri, nesneleri tek tek parçalardan oluşan bir mozaik şeklinde görebilmelerini sağlayan pek çok gözden oluşmaktadır. Bu gözlerin her biri, resmin bütününün tek bir parçasını görür. (Bunu bir bilgisayar ya da televizyon ekranındaki resmi oluşturan noktalara benzetebiliriz.) Bu küçük gözlerin sayısı bazı kelebek türlerinde 17.000 adete kadar çıkabilmektedir. Ne kadar çok parça göz varsa canlının gördüğü detaylar da o kadar netleşir. Kelebeklerdeki bu tasarım çeşitliliği üstün güç sahibi Allah'a aittir. Allah her canlıya ihtiyacı olan özellikleri verendir.
Kelebekler, sadece desenli ve çok renkli kanatlarıyla değil, binlerce küçük gözden oluşan özel tasarıma sahip gözleriyle de Allah'ın gücünü ve sanatını yansıtmaktadır.
Thomas Emmel, Florida's Fabulous Butterflies, s.29 |
 |
|
Kelebeklerin Muhte?em Kanatlary
Ço?u kelebe?in kanatlarynyn üstünde ve altynda birbirinden farkly desenler bulunur. Kelebekler bu desenleri kamuflaj yapmak için kullanyr. Vücutlarynyn alt kysymlarynda genellikle soluk renkler vardyr. Saklanmak istediklerinde kelebekler bu renklerinden faydalanyr. Daha parlak ve canly renklerdeki desenlerini ise sadece gerekti?i zamanlarda -çiftle?me dönemlerinde oldu?u gibi- kanatlaryny açyk tutarak ortaya çykaryrlar.
Kelebeklerin renkli ve farkly desenlere sahip kanatlary Allah'yn benzersiz renk sanatynyn birer tecellisidir. Kanatlaryndaki simetri ise tesadüflerle olu?amayacak bir mükemmelliktedir.
Thomas C. Emmel, Florida's Fabulous Butterflies, s.4 |
 |
Kelebeklerin Uzun Dilleri
Kelebeklerin pek ço?unun uzun bir burnu (Proboscis) vardyr. Proboscis, çiçeklerin derinlerde olan nektar gibi syvy besinlerini emmek ya da su içmek için kulanylan uzun bir dildir. Kelebekler bu uzun dillerini kullanmadyklary zamanlarda içeriye do?ru sararlar. Bu dil yuvarlanarak sarylmady?y zamanlarda kelebe?in boyunun 3 katy kadar uzayabilir.
Thomas C. Emmel, Florida's Fabulous Butterflies, s.4 |
 |
|
KELEBEK
Nadir bulunan bir tür kelebekte, arka kanatların oluşturduğu karın bölgesinde bir kapak bulunur. Bu kapak kelebeğin üst ve alt kanat yüzeyleri arasındaki hava sızıntısını önleyerek kelebeğin sert rüzgarlarda dahi rahatlıkla uçmasına yardımcı olur.
International Wild Life, March-April, 1999 |
KRAL KELEBEKLERİ
Her yıl düzenli olarak sonbaharda, Kuzeydoğu Amerika'da yaşayan kral kelebekleri yumurtlamak için Kanada'nın güneyinden Meksika'nın içlerine kadar göç ederler. Bu yolculuk 4000 km.'nin üstünde bir yol demektir ve 75 günden fazla sürebilir. Kelebekler ise bu yolu katederken bir doğru boyunca uçmazlar. Kimi zaman önlerine çıkan bazı engelleri aşmak zorunda oldukları için aslında çok daha fazla yol katettikleri unutulmamalıdır.
Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı:379, Haziran 1999, s.89 |
 |
KUŞKANATLI DEV KELEBEK
Kuş kanatlı dev kelebeğin (Ornithoxtera) dişisi, yumurtalarını tek tek yaprakların üzerine bırakır. Yumurtadan çıkan tırtılların gövdeleri boyunca, altı sıra etli yumrucuk vardır. Ayrıca başlarında da "ozmeteryum" denilen Y biçimli ilginç bir organ bulunur. Bu organ vücuttaki salgı bezlerine bağlıdır. Tırtıl korktuğu zaman ozmeteryum içeri girip çıkar ve kötü bir koku salgılar. Bu sayede tırtıl düşmanlarını caydırmış olur.
Hayvanlar Ans., C.B.P.C Publishing, Böcekler, s.26 |
 |
MONARKLARIN BAĞIŞIKLIK SİSTEMLERİ
Milkweedler son derece zehirli bitkilerdir. Pekçok hayvan için öldürücü olmasına rağmen Monark kelebeklerinin tırtılları çok şaşırtıcı bir şekilde, hiçbir önlem almadan zehirli Milkweed bitkisiyle beslenirler. Çünkü tırtılların Milkweed'in zehirine karşı bağışıklıkları vardır. Diğer birçok hayvan Milkweed'den kaçınarak uzak durduğu halde Monark kelebekleri yaprakların tümünü yiyebilirler. Ayrıca bu zehiri bir savunma aracı olarak da kullanırlar. Monark tırtılları diğerlerinden farklı olarak çok parlak renklere sahiptirler. Bu, düşmanları için bir uyarıdır ve onlara tırtılların yenemeyecek özelliklerde olduklarını gösterir. Tırtıllar kelebeklere dönüştüklerinde de bu zehir molekülleri değişmeden ve çok güçlü bir şekilde vücutlarında kalır. Bu da Monarklara çok iyi bir savunma sağlar.
David Attenborough, The Trials of Life, s.58 |
 |
OPHTALMOPHORA
Amazon ormanlarında yaşayan Ophtalmophora (kanatlarında gözleri olan anlamındadır) cinsi kelebeklerin kanat desenleri de son derece şaşırtıcıdır. Kanatlardaki beneklerin merkezlerinde sedefimsi bir lekeden oluşan parlak birer "gözbebeği" vardır. Bu da kanatların bir çift göze benzemesini sağlamıştır. Gerektiği zamanlarda kelebek kanatlarını açar ve düşmanlarının korkmasını sağlar.
Bilim ve Teknik, Sayı 257, s.12 |
 |
Sarı Kelebek ve Orkide Arasındaki Ortaklık
Bir buçuk ayak orkidesinin nektarı 30 cm. kadar derindedir. Nektarı bu kadar derinde olan bir çiçeğin döllenmesi oldukça zordur. Bu çiçeklerin nasıl olup da çoğaldıkları sorusunun cevabını merak eden bilim adamları çeşitli araştırmalar yapmışlardır. Araştırmaların sonunda bu orkidenin, kullanmadığı zaman ağzında yumak gibi sarılı duran 25 cm.lik dili olan bir kelebek türü tarafından döllendiği bulunmuştur. Bu kelebek, ismi "sarı kelebek" anlamına gelen Xanthropan morgani predicta'dır.
Bilim ve Teknik Dergisi, Şubat 1985, s. 32
Zebra Çatal Kuyruklu Kelebekler
Zebra çatal kuyruklu kelebeklerin üst kysymlary adlaryndan da anla?ylaca?y gibi zebraya benzeyen çizgileri olan siyah ve beyaz renklerden olu?maktadyr. Kelebe?in kanatlaryndaki bu desenlerin dü?manlarynyn dikkatini kuyru?una do?ru yöneltti?i dü?ünülmektedir. Bu kelebek için önemli bir savunma sistemidir. Çünkü kanatlaryndaki bu yapy sayesinde bir ku?, kelebe?in kuyru?una gagasy ile çarpty?ynda dahi kelebek için hayati bir tehlike söz konusu olmaz. Çünkü kopan kuyruk kelebe?i etkilemez. Yan sayfada alttaki resimde ise bu kelebek türünün, kelebek olmadan önceki (koza içindeki) hali görülmektedir. Kozalar dy? görünü? olarak bir yapra?a benzedikleri bu evrede ipek bir ku?akla bulunduklary yere ba?lanyrlar. Di?er kelebeklerin pupalarynda oldu?u gibi bu kelebeklerin pupalary da zamany geldi?inde kenarlardaki diki? yerlerinden ayrylyr. Ve bu ?ekilde kozada bir kapak ortaya çykmy? olur. Kozadan çykmaya çaly?an kelebek bu kapa?yn arkasyny iter, yukaryya do?ru yuvarlanyr ve kurumasy için kanatlaryny bir süre a?a?yya do?ru asyly bir ?ekilde tutar. Kozanyn yapysyndaki bu özel tasarymyn tesadüflerle olu?abilece?ini öne sürmek elbette ki imkansyzdyr.
Zebra çatal kuyruklu kelebeklerinin hem eri?kinleri hem de pupalary dü?manlaryndan korunacaklary sistemlerle birlikte Allah tarafyndan yaratylmy?tyr. Çekici dy? görünümleri ayny zamanda dü?manlaryndan korunmalaryny sa?layan bir savunma sistemidir de...
Thomas Emmel, Florida's Fabulous Butterflies, s. 61 |
 |
KALLIMA MACHUS
Kallima ınachus isimli kelebek türü, üzerine konmaya alışkın olduğu ağacın yaprağının biçimini aynen alabilir. Ön ve arka kanatlarının şekli, yaprağın genel biçimini verecek bir yapıya sahiptir. İki kanadın, birbirleriyle uyum sağlayarak, gölgeli bir çizgi biçiminde yaprağın merkezi damarını oluşturmaları da son derece ilginçtir. Ayrıca arka kanatlarda familyanın başka hiçbir türünde bulunmayan ve yaprağın sapı izlenimini veren küçük bir uzantı bile vardır. Kelebeğin üzerinde ağacın yaprakları üzerinde serpilmiş durumdaki "küf" lekelerinin benzerleri de bulunur. Daha da ilginç olanıysa kanatların üzerinin yapraktakine benzer sedefimsi küçük gözeneklerle kaplanmış olmasıdır.
Bilim ve Teknik, Sayı 257, s.11 |
 |
|
|
|
|
|
|
|
|