|
|
 |
|
Tırtıl |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TIRTILLAR
Çoğu tırtıl tüylerine dokunulursa büyük acı verir. Bu tür tırtıllar genellikle parlak renktedir. Böyle rengiyle tırtıl, kendisini yemek isteyen herhangi bir canlıyı uyarmış olur.
David Attenborough, Yaşadığımız Dünya, s.64 |
 |
İPEK BÖCEĞİ
İpek böcekleri çiftleştikten sonra her biri iğne ucu büyüklüğünde olan 500 tane yumurta bırakırlar. Yumurtladıktan iki-üç gün sonra da ölürler. Yumurtadan çıkan tırtıllar dut yapraklarını yiyerek gece-gündüz demeden 20-30 gün kadar beslenirler. Bu süre içinde tırtılların tükettikleri yaprakların ağırlığı vücut ağırlıklarını kat kat aşar. Tırtıl dört kez deri değiştirdikten sonra olgunlaşır. Artık koza örmeye hazırdır. Kozasının içinde olgunluğa erişen güve, kahverengi bir enzim yayarak kozanın yumuşamasını sağlar. Koza iyice yumuşadıktan sonra en yumuşak yerinden kozayı iterek dışarı çıkar. Tırtıl artık bir ipek böceğidir. Bundan sonraki yaşamında havayla temas ettiğinde anında kuruyan ve bir ipe benzeyen ama aslında çok büyük bir protein molekülü olan ipeği üretecektir.
National Geographic, January 1984, s.24 |
 |
Işıklı Demir Yolu Kurtları
Demir yolu kurdu ismini, kafasındaki parlak kırmızı ışık ve saçtığı ışıktan dolayı gece yolculuk eden bir trenin pencerelerini andıran gövdesi nedeniyle almıştır. Demir yolu kurdu, Güney ve Orta Amerika'da yaşar ve çok seyrek olarak ortaya çıkar. Sadece geceleri yiyecek bulmak için ortaya çıkan bu canlı eğer kendini bir tehlike altında hissederse, birden kafasındaki ve vücudundaki ışıkları yakar ve düşmanını uzak durması için uyarır. Bu ışık gösterisi sırasında, başı ateş kırmızısı ve vücudu da soluk yeşil-sarı gibi bir renk alır. Normal zamanlarda demir yolu kurtlarının rengi, kütüklerin ya da kayaların altında saklanmasına yardımcı olan donuk bir kahverengidir. Demir yolu kurdunun kullandığı ışıklar vücudunda gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar sayesinde üretilir. Demir yolu kurdunun vücudunun her bir kenarında soluk renkte yeşil-sarı ışık saçan 11 tane spot bulunmaktadır. Işıklarının tamamını bir kerede veya zaman içinde birkaç kerede yakabilir. Dişi demir yolu kurtlarının ise sadece başında parlak kırmızı bir ışık bulunur. Dişi, yumurtalarını yerin altındaki yuvasına bırakır ve kurda benzeyen larvalar yumurtalardan çıkana kadar üzerlerine kıvrılarak onları korur. Yaklaşık bir yıl sonra larva pupaya dönüşür. Pupa evresinden sonraki bir ay içinde ise pupa yetişkin haline gelir.
Demir yolu kurtlarının vücutları saçtıkları ışıklar nedeniyle gece yolculuk eden bir trenin pencerelerine benzer.
Anita Ganeri, Creatures That Glow in The Dark, s. 14- 15 |

 |
|
KEDİ GÜVESİ TIRTILI
Kedi güvesi tırtılı korktuğu zaman adeta "şahlanarak" korkunç bir görünüm kazanır. Başını içeri çekerek "omuzlarını" kamburlaştırır. Böylece ortaya parlak kırmızı bir halkayla bunun üzerinde duran iki siyah nokta çıkar. Tırtılın aldığı bu şekil, bir surata çok benzer. Kırmızı halkaysa bir uyarıdır. Tırtıl daha fazla rahatsız edilecek olursa göğsündeki bezlerden, içinde % 40 karınca asidi bulunan yakıcı bir karışım püskürtür. Notodontid familyasından diğer güvelerin de benzer savunma yöntemleri vardır. Bir cins korktuğu zaman keskin bir "hidroklorik asit" çıkarır.
Hayvanlar Ans., C.B.P.C Publishing, Böcekler, s.150 |
 |
|
KILLLI TIRTIL
Bazı soğukkanlı canlılar, vücut sıvılarının donma noktalarının altındaki sıcaklıklara dahi dayanabilmektedirler. Örneğin Kıllı tırtıllar yılın 10 ayını -500C'de kaskatı "donmuş" bir halde geçirebilmektedirler. Bazı kurbağa türleriyse, vücutlarındaki sıvının yarısından fazlası donmuş halde iken bile haftalarca canlı kalabilmektedirler. Bu canlılar donmuş halde iken hiç solumazlar ve kalp sesi de duyulmaz.
New Scientist, 26 Eylül 1992 |
Ortama Göre Renk Değiştiren Canlılar
Yaz mevsiminin bitimiyle birlikte birçok bitki yavaş yavaş kurur ve renkleri yeşilden kahverengiye döner. Bu bitkilerle birlikte yaşayan bazı böcekler de bu duruma uygun olarak renk değiştirirler. Öyle ki bu böcekler bir zeminden diğerine geçtiklerinde bile renklerini hızlı bir şekilde değiştirebilir. Üstelik bu hızlı renk değişimi sadece ergin canlılara ait bir özellik değildir. Kelebek pupaları ve tırtılları da ortama göre renk değiştirebilecekleri kompleks sistemlerle Allah tarafından donatılmışlardır. Örneğin baykuş kelebeklerinin tırtılları yaz başında yeşil renklidirler, fakat yazın sonlarında tüylerini döktükleri için yeni derileri kahverengi olur. Başka bir örnek olarak çatal kuyruklu kelebekler ve beyaz kelebekler yazın başlarında ortamın yeşil rengine uygun yeşil renkli pupalar üretirken, yazın sonlarında ise kahverengi pupalar üretirler.
Jill Bailey, Anticipating The Seasons, Nature Watch Series, s. 53 |
 |
Mavi Kelebek Tyrtylynyn ?a?yrtycy Plany
Resimde görülen mavi kelebek tyrtyllarynyn son derece ilginç bir barynma yöntemleri vardyr. Tyrtyl yumurtadan çyktyktan sonra yakla?yk 3 haftalyk bir süre boyunca kekik bitkisiyle beslenir. Bu sürenin bitiminden sonra da tyrtyl bitkiden a?a?yya do?ru iner ve daha sonra etrafyna bir koku yaymaya ba?lar. Bu hareketinin çok önemli bir nedeni vardyr. Tyrtylyn yaydy?y koku, yakynlarda ya?ayan kyrmyzy karyncalara çok cazip gelen bir kokudur ve karyncalary tyrtylyn bulundu?u bölgeye çekecektir. Etrafyna karyncalary toplayan tyrtylyn bu a?amadan sonraki davrany?lary ise son derece ilgi çekicidir. Kokunun etkisiyle kendisine yakla?an kyrmyzy karyncalary gördü?ünde tyrtyl ba?ynyn arkasyndaki deriyi ?i?irerek karynca larvalaryny taklit etmeye ba?lar. Taklit o kadar ba?arylydyr ki buna aldanan karyncalar tyrtyly karynca larvasy zannederek kendi yuvalarynyn oldu?u yere ta?yrlar. Tyrtyl hemen hemen 1 yyl boyunca bu yuvadaki karynca larvalaryyla beslenerek büyür. Ky? mevsimini karynca yuvasynda derin bir uykuda geçiren tyrtyl ilkbahar gelince kendine bir ipek kozasy yapar. Yazyn ortasy geldi?inde ise yuvayy terketmeden önce kozanyn içerisinde de?i?meye ba?layarak yava? yava? yeti?kin bir kelebek haline gelir.
Michael Scott, The Young Oxford Book of Ecology, s. 33 |
 |
ea Tırtılının Yanıltan Görüntüsü
Dikenli Thosea tırtılının vücudunda parlak mavi işaretler vardır. Bu, yırtıcı hayvanların tırtılı farketmeleri için özel olarak hazırlanmış bir uyarı işaretidir. Çünkü tırtılın içi boş tüyleri aslında son derece tehlikelidir. Tüylere yanlışlıkla değen bir canlı son derece güçlü ve tahriş edici bir zehirle karşılaşacaktır. Küçük bir tırtılın kendi kendine vücudunda bir zehir oluşturması, daha sonra bu zehiri renklerini kullanarak düşmanlarına bildirmesi, bu zehirin kendisine zarar vermemesini sağlayacak sistemi vücudunda oluşturması elbette ki imkansızdır. Böyle bir tasarımın tesadüfen oluştuğunu iddia etmekse son derece anlamsız bir iddiadır. Tırtılı zehirli tüyleriyle ve sahip olduğu tüm özellikleriyle birlikte yaratan Allah'tır. Tüm alemlerin Rabbi olan Allah yarattığı canlılardaki tasarımlarla bize yaratma sanatındaki benzersizliği tanıtmaktadır.
Borneo, The World's Wild Places, Time Life Books, s. 66
|
|
|
|
|
|
|
|